Invitational VG-cliënten met ernstige gedragsstoornissen vraagt om vervolg

28 mrt 2017

Sinds Jolanda Venema is er veel gebeurd ten aanzien van de zorg voor deze cliëntengroep. De CCE's als onafhankelijke expertisecentra zijn opgericht en de aandacht voor het welzijn en de veiligheid van de cliënt is centraal komen te staan. De zogenaamde 'beheersmaatregelen' zijn sterk afgebouwd. Terwijl in de jaren '80 nog 2000 VG-cliënten regelmatig werden vastgebonden en geïsoleerd, is dit aantal teruggebracht tot enkele tientallen.
Echter, deze positieve effecten hebben een keerzijde en dat is de veiligheid van de medewerkers. CNV Zorg & Welzijn heeft in 2015 een peiling onder haar leden uitgevoerd waaruit blijkt dat een overgrote meerderheid van de werknemers te maken heeft met zowel verbaal als fysiek geweld van cliënten. Dit heeft regelmatig ernstig letsel en ziekteverzuim tot gevolg.

Deze introductie was het startpunt voor de Invitational die damhuiselshoutverschure op 3 februari jl. organiseerde over VG-cliënten met ernstige gedragsstoornissen ('VG7-cliënten').

Het faciliteren van een open uitwisseling over dit complexe onderwerp was het doel van de bijeenkomst. Aan tafel zaten tien managers zorg en gedragsdeskundigen van vijf VG-instellingen verspreid over het land.

Meteen al bij de eerste vraag - "Waar worstel je mee als het gaat om de zorg voor deze cliënten?" - kwam het gesprek goed los. De 'metaalmoeheid' die men ziet bij medewerkers die met deze cliënten werken is een groot zorgpunt. Wat kun je redelijkerwijs van medewerkers vragen? Ook spelen ethische dilemma's zoals: waar de grens ligt in het zorgen voor de heel kleine groep cliënten die altijd heel moeilijk te lezen zal blijven? Wanneer wegen 'kosten' niet meer op tegen 'baten' en mag je die vraag wel stellen?

In de uitgebreide uitwisseling van ervaringen die volgde was de behoefte aan erkenning van de zorg voor VG7-cliënten als specialisme de rode draad, zowel binnen organisaties als in de sector. Een organisatie met een goed doorvertaalde visie op deze zorg draagt sterk bij aan het vertrouwen en het gevoel van veiligheid van medewerkers. Door gespecialiseerd onderwijs kunnen mbo-leerlingen veel beter voorbereid worden op het werken met deze cliënten.
Doordat het 'een vak apart' is, werken de best practices uit de 'reguliere' gehandicaptenzorg niet altijd. Het teamconcept bijvoorbeeld, met een samenstelling van 10-12 medewerkers die met alle cliënten kunnen werken. Een deelnemer zegt succesvol te experimenteren met veel grotere teams, zodat roulatie van medewerkers mogelijk is en zij langer inzetbaar zijn voor cliënten met complexe zorgvragen. Een andere deelnemer zegt medewerkers te koppelen aan cliënten waar zij mee kunnen werken, los van een teamverband.

De vergaande afbouw van vrijheidsbeperkende maatregelen zoals genoemd in de introductie is een andere best practice die 'schuurt' met goede zorg voor VG7-cliënten vanwege de relatie met de veiligheid en het welzijn van medewerkers. Zijn sommige cliënten niet meer gebaat bij continuïteit in de begeleiding dan bij autonomie? Mag die autonomie ten koste gaan van de veiligheid van medewerkers? Dat zijn lastige vragen om te stellen in de sector.
Aan het einde van de bijeenkomst presenteerde dev een korte canon van de zorg voor VG-cliënten met ernstige gedragsstoornissen in onze geschiedenis. Dit leidde tot het besef dat er ontzettend veel is verbeterd, maar dat sommige dilemma's nog steeds spelen. Wat is het beste: integratie of een zekere mate van afzondering? Welke naam geven we deze specifieke groep?
Na afloop gaven de deelnemers aan de invitational, als gelegenheid om onderling ervaringen uit te wisselen, erg te waarderen, juist ook door de complexiteit van het onderwerp en de ethische dilemma's die spelen. Als vervolgstap zouden zij graag in gesprek gaan met landelijke organisaties zoals de VGN en het CCE om te bereiken dat er meer erkenning komt dat de zorg voor VG7-cliënten is te beschouwen als een specialisme.

Voor meer informatie neem contact op met Maartje Op de Coul of Robert Paquay.

 

 

 

 

Gerelateerde links
Maartje Op de Coul
Robert Paquay